AI en de overconfidence bias
De opkomst van AI heeft ons veel moois gebracht. Ineens kunnen mensen zonder schrijfopleiding teksten van academisch niveau produceren, en dat is fantastisch om te zien. Want waar een idee eerder jaren van training en oefening vereiste om effectief te verwoorden, kun je nu, met een paar goedgekozen woorden in een prompt, een vloeiende en goed gestructureerde tekst genereren. Maar, net zoals het kopen van een hark je nog geen tuinman maakt, zorgt een geavanceerde tekstgenerator er nog niet voor dat je automatisch een expert bent.
Het verschil tussen geschreven woorden en échte kennis wordt dan ook belangrijker. Een goed geschreven tekst vol moeilijke termen kan misschien indruk maken, maar blijft een dog-redenering als de inhoud zelf zwak of oppervlakkig is. Toch zien we steeds vaker dat mensen met hun ChatGPT-prothese zich opeens advocaat, arts, marketeer of politicus wanen, alsof het scherm hun expertise en jarenlange ervaring geeft die ze in werkelijkheid niet hebben. Dit is een klassiek voorbeeld van overconfidence bias: het fenomeen waarbij mensen hun eigen bekwaamheid overschatten, mede omdat de technologie hen het gevoel geeft ergens grip op te hebben.
AI begon als assistent, een tool om ons werk efficiënter en sneller te maken. Tegenwoordig is het veel meer dan dat en wordt het zelfs ingezet om menselijke functies aan te vullen. AI kan niet alleen gegevens verwerken, maar ook acties initiëren door waarneming. Denk bijvoorbeeld aan een robotarm die wordt aangestuurd door een AI voor ingewikkelde medische ingrepen, of slimme camera's die in de logistiek automatisch de stroom van pakketten optimaliseren. Dit soort toepassingen, waar AI echt 'meedenkt' en handelt, is indrukwekkend en opent nieuwe mogelijkheden in bijna elke sector.
Maar er is ook een keerzijde. Want als meer dan zes miljoen gebruikers allemaal hetzelfde gereedschap gebruiken en uit dezelfde 'kennisbron' putten, hoe lang duurt het dan voordat we allemaal in dezelfde termen gaan spreken, dezelfde ideeën omarmen, en dezelfde zienswijzen ontwikkelen? Wat blijft er over van persoonlijke nuance en authentieke expertise?